DRAAIDEUR
CRIMINELEN

Na alle opwinding over het af en toe heenzenden van bolletjesslikkers, is nu de problematiek van de veelplegers, ook wel draaideurcriminelen of (meer juridisch) stelselmatige daders genoemd, het onderwerp van gesprek in Den Haag.

De bolletjesslikkers moesten allen blijven vastzitten en daartoe werden extra noodcellen gecreeerd met een tijdelijke wet die inmiddels al niet meer zo tijdelijk is. Ook voor de veelplegers wordt de oplossing gezocht in het (langer) opsluiten. Om dit te bereiken is er een wetsvoorstel ingediend. De wetswijziging houdt in dat er een nieuwe maatregel wordt ingevoerd.

Deze heet "plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders". Voorwaarden zijn dat de verdachte een misdrijf gepleegd moet hebben waar voorlopige hechtenis op staat. Globaal gesproken gaat het dan om strafbare feiten waar 4 of meer jaren gevangenisstraf op staan in de wet. Daarbij gaat het dan ook om feiten als diefstal en heling, welke vaak door stelselmatige daders worden gepleegd. Het kabinet wil de straf voor mishandeling en vernieling ook verhogen zodat ook voor die feiten oplegging van de nieuwe maatregel mogelijk wordt.

Voorwaarden voor oplegging zijn verder dat de verdachte de vijf jaren voor het nieuwe feit 3 of meer keren is veroordeeld tot straffen of maatregelen en er voorts rekening mee moet worden gehouden dat de verdachte wederom een misdrijf zal plegen. De veiligheid van personen of goederen moet het opleggen van de maatregel eisen. De maatregel strekt er volgens het wetsvoorstel toe de maatschappij te beveiligen en het herhaald plegen van strafbare feiten (recidive) te beeindigen.

De rechter legt de maatregel slechts op nadat een gedragsdeskundige over de verdachte heeft gerapporteerd. De maatregel kan voor maximaal 2 jaren worden opgelegd. Er is dus niet automatisch sprake van een straf van 2 jaren zoals sommige media wel hebben bericht.

Belangrijker is nog dat de afweging wie in aanmerking zou moeten komen al direct maakt dat dit plan toch niet zo effectief zal zijn als men zou denken bij lezing van het voorgaande. Wat is namelijk het geval ? De maatregel isbedoeld om de stelselmatige dader (net zoals eerder al de verslaafde dader) te behandelen. Het lijkt erop dat de maatregel daarmee niet zal worden opgelegd aan personen die als gevolg van psychische problemen of ernstige verslaving niet goed behandelbaar lijken te zijn. Daarmee vallen al weer veel van de beoogde personen af. Verder is nog niet ingevuld hoe de behandeling er uit zou moeten zien. Al helemaal onbekend is hoe effectief die programma's zijn. En daarmee wat het resultaat zal zijn.

Daarmee is het ook de vraag of de rechters met deze wens van het ministerie om de maatregel veel te gaan opleggen mee zullen gaan. Waar iemand, ook bij de vierde keer, voor een woninginbraak 3 maanden gevangenisstraf krijgt, is het maar de vraag of de rechters na invoering van de nieuwe maatregel ineens een maatregel zullen opleggen die maximaal twee jaar kan gaan duren. En wat betekent dat voor de straffen van de veelplegers die niet geschikt lijken voor de maatregel ? Zijn die dan beter af omdat ze volgens het "oude tarief" zullen worden gestraft ? Het zijn vragen die nog openstaan. Een poging van het Openbaar Ministerie in Amsterdam om alvast veel hogere straffen te gaan eisen bij dieven die al veel vaker waren veroordeeld, mislukte vorige maand.

De Officier van Justitie had gedagvaard voor de meervoudige strafkamer en eiste straffen die ver boven de gebruikelijke straffen uitgingen. De rechtbank volgde de Officier echter niet. Wat helpt dan wel ? Degene die het antwoord op die vraag weet te vinden zal geschiedenis schrijven. Wat nu van belang is dat de oplossing niet ligt in stoere taal over veel zwaarder straffen. Dat zwaarder straffen niet helpt is al eerder door onderzoek aangetoond.

En dan resteert nog het opvallendste punt: de extra cellen die Minister Donner nodig denkt te hebben voor deze nieuwe maatregel tegen de stelselmatige daders worden als het aan sommige politieke partijen en de Minister ligt weggehaald uit het deel bestemd voor de bolletjesslikkers.

Dat die dus soms weer naar huis gestuurd zouden moeten worden is politiek kennelijk minder belangrijk geworden.

Column  Mr. Ester